ProMemorie: AMC Gremlin (1970)

Wat de Morris Minor voor de Engelsen, de Citroën 2CV voor de Fransen en de Volkswagen Kever voor de halve planeet was, dat was de AMC Gremlin voor de Amerikanen; een auto in de daar geheten “subcompact” klasse voor de gemiddelde en de lager ingeschaalde Amerikaan. Sinds de oprichting in 1954 had American Motors Corporation (AMC) zich gefocust op het bouwen en leveren van eenvoudige, betaalbare auto’s. Als kleinste autofabrikant tussen grote jongens als General Motors en Ford had AMC eigenlijk ook geen keus; geld om te investeringen in nieuwe, vooruitstrevende technieken had het simpelweg niet. AMC roeide letterlijk met de riemen die het had en hoopte maar dat het volk hun auto’s waardeerde. Dit lukte aardig, want deze underdog wist zich kranig te houden in de Amerikaanse automarkt en stal gaandeweg de harten van menig Amerikaan.

Knip- en plakwerk
De Volkswagen Kever was hét boegbeeld van een betaalbaar vervoersmiddel zonder gezichtsverlies te lijden. Zo’n model wilden de “Big Four” (General Motors, Ford, Chrysler en Chevrolet) ook en al gedurende geruime tijd staken de knappe koppen bij deze giganten zich bijeen om tot een eindresultaat te komen. Ford kwam met de Pinto en het wapenfeit van GM/Chevrolet tegen de “Beetle” was de Vega. Beiden werden gelanceerd in 1970. AMC’s hoofddesigner Richard Teague had tevens een langgekoesterde wens om een betaalbare “subcompact” voor de massa te ontwerpen en te lanceren. Het model moest stijlelementen van de eerder getoonde conceptcars AMC Vixen en Cavalier bevatten om het “appeal” naar een hoger plan te tillen en met name de jeugdige automobilist aan te spreken. Het voortvloeisel uit de gedachte was de in 1969 gepresenteerde AMC Hornet. De Hornet was best een moderne auto, maar ondanks alle inspanningen wilde het publiek de auto maar niet omarmen. De gehoopte afzetaantallen bleven dus uit. Bovendien was de Hornet niet die charismatische “subcompact” die Teague wilde realiseren, maar een model in de “compact class”. Aangezien alle financiële middelen in de ontwikkeling van de Hornet waren gestoken was er geen geld meer voor nog een nieuw model. Teague moest dus creatief te werk gaan.

Mooi van lelijkheid
De vindingrijkheid van Teague reikte tot het combineren van het front en middensectie van een Hornet met de achterkant van de AMX/GT, een studiemodel die de ontwerper eerder had getekend. Als naam voor het model kwam Teague met “Gremlin”. Waarom hij deze koos is niet precies duidelijk. Misschien zag hij enige overeenkomsten tussen zijn creatie en de gnoom, de zogenoemde “Gremlin”, die in menig fabel verantwoordelijk wordt gehouden voor storingen in technische apparatuur. AMC zelf beschreef de Gremlin als een “A pal to its friends and an ogre to its enemies.”, volgens het Amerikaanse tijdschrift Time Magazine. Achteraf had de naam niet beter gekozen kunnen worden; ondanks zijn controversiële verschijning stal de Gremlin de harten van de talloze Amerikanen. De AMC Gremlin werd een doorslaand succes en is heden aan de andere kant van de oceaan uitgegroeid tot een waar cultobject.