De vooruitstrevende Fiat 600 Multipla is mooi van lelijkheid

Wat is dat toch met jeugdherinneringen? Hoe meer de tijd vervliegt, des sterker ze worden. En des te groter de nostalgie wordt: ineens kun je een traan wegpinken bij een verpakking van een stuk zeep van Dobbelman, een fragment uit de tv-serie Bonanza, de geur van een snorrende gaskachel en de herinnering aan oude liefdes. Ook auto’s roepen vaak weemoed op. Hoeveel mensen zullen op latere leeftijd de auto gekocht hebben die hun jeugd kleurde? Jan Heusinkveld uit Nijmegen is zo iemand. Toen hij 13 jaar was, kocht zijn vader een Fiat 600 Multipla. En toen hij 50 was, kocht hij er zelf een.

De Multipla als taxi

“In 1958 schafte mijn vader een Fiat 600 Multipla aan”, vertelt Jan. “De auto was in alle opzichten handig: of je hem nu als taxi of als bestelwagen wilde gebruiken. Ik kom uit een gezin met zeven kinderen. Ze pasten niet allemaal in de auto, maar je kwam een heel eind. Als je alle stoelen neerklapte, had je een grote bagageruimte. Die kwam goed van pas, omdat mijn vader een kruidenierszaak had.”

Jaren verstreken. Jan ging onder meer werken voor een Opel-dealer in Nijmegen, maar dat was niet het merk waaraan hij zijn hart heeft verpand. Twintig jaar geleden speelde de nostalgie ineens op. “Ik lag in het ziekenhuis met een stapel klassiekerbladen, keek naar alle advertenties en besefte dat ik een Fiat 600 Multipla wilde.”

In het ziekenhuis begint het verhaal van toevallige ontmoetingen, handige connecties en bruikbare tips. Via een autohandelaar in Malden kwam Jan terecht in de buurt van Utrecht, waar de Fiat 600 Multipla stond die hij uiteindelijk zou kopen. De auto was beslist niet in nieuwstaat. “De ramen stonden open, er stond water in en de bodem was rot. Mijn zoon wilde de auto nog gaan wassen, maar dat was onbegonnen werk.” En toch nam Jan ‘m mee. Sterker nog, onderdeel van de deal was dat hij er een andere klassieke 600 bij moest nemen. Die wist Jan gauw weer te verkopen. Later kocht hij nog drie Fiats 600. Met de winst die hij maakte, financierde hij de restauratie van de Multipla. Haast had hij daarbij niet: pas na tien jaar was het project volbracht.

Variant van de Fiat 600

De Multipla was een variant van de populaire Fiat 600 (Seicento), die van 1955 tot 1969 werd geproduceerd. Hij verscheen in april 1956 en werd voorzien van een viercilinder motor met 633 cc, die 22 pk leverde. De 600D van Jan uit 1963 is al iets krachtiger, met een cilinderinhoud van 767 cm3 en een vermogen van 29 pk.

“"De ramen stonden open, er stond water in en de bodem was rot"”

De Fiat 600 Multipla lijkt ‘achterstevoren’ te rijden: voor de voorruit zit helemaal niets, terwijl de achterkant schuin afloopt. Omdat het motorblok achterin ligt, moest Dante Giacosa, die destijds Fiats technische afdeling leidde, het passagierscompartiment naar voren verplaatsen. Dat bracht extra gewicht op de vooras met zich mee, waardoor de voorwielophanging uit de grotere Fiat 1100 voor de 600 Multipla werd gebruikt.

De Fiat 600 Multipla was maar 50 centimeter langer dan de klassieke Mini, maar er konden toch mooi zes mensen in. En om dit nog even in proportie te zien: de Volkswagen Up is precies even lang, maar 17 (!) centimeter breder en vier centimeter hoger.

Kamperen in een Fiat 600 Multipla

“Ik ken mensen die met het hele gezin in een Multipla kampeerden”, vertelt Jan. “Ze sliepen in de auto en legden de spullen in de tent.” Waarschijnlijk heeft iemand in deze omstandigheden de deodorant uitgevonden … Maar dat doet niets af aan zijn handigheid, de Fiat 600 Multipla werd dan ook vaak ingezet als taxi in Italië. Zes zitplaatsen, een hoge koets: eigenlijk is de Fiat 600 Multipla de voorloper van de mpv, die pas in de jaren negentig écht doorbrak. “En toen herhaalde Fiat het kunststukje met de verguisde Fiat Multipla die iedereen nog wel kent. Hij wordt herinnerd vanwege zijn vreemde uiterlijk, maar eigenlijk was het een heel handige auto met zijn drie zitplaatsen voorin.”

“"De honderdsprint doet hij in 10 minuten"”

Onwillekeurig denk je toch even aan het heden, waarin alles draait om aerodynamica en strenge botsproeven van EuroNCAP. In de Fiat 600 Multipla bevindt de voorruit zich luttele centimeters voor je hoofd. Als je langer bent dan 1,80 meter, moet je je hoofd intrekken om op de bijrijdersstoel te kunnen zitten. Het reservewiel zit knus tussen je benen geklemd. Aan veiligheidsgordels deden de meeste merken eind jaren vijftig nog niet. Maar dat wordt allemaal gecompenseerd met veel charme. Het geluid van de viercilinder motor, die ontspannen achter ons bromt, moedigt aan tot onthaasting. De top van de 600 is volgens Jan zo’n 100 km/h. “En de honderdsprint doet hij in 10 minuten.” Maar de aantrekkingskracht zit ‘m uiteraard niet in spectaculaire technische gegevens. “Hij is mooi van lelijkheid”, zegt Jan zelf.

Onderdelen uit Italië

Terug naar 1995. Jan moest zijn 600 Multipla weer rijdend krijgen, terwijl hij zelf niet heel handig is. Hij wist een keur aan mensen te vinden die allemaal een gedeelte van de restauratie voor hun rekening namen. Voor het herstellen van de bekleding vond hij iemand uit Rotterdam die vroeger boten bekleedde. Dat heeft deze man geweten: de combinatie van schuimrubber en stof sloeg op zijn longen. Daarna verzuchtte de Rotterdammer dat dit zijn allerlaatste klus was geweest. De bekleding kwam uit een andere Fiat 600, maar verder is geen gebruik gemaakt van donorauto’s.

Bij het restaureren van de kleine auto zette Jan grote stappen. Voor sommige onderdelen reisde hij af naar Italië. De raamlijsten, de rubberen matten op de bodem, de raamrubbers en de sierlijsten haalde hij hoogstpersoonlijk uit het land van herkomst. Hij besteedde er twee vakanties aan. Ook hier kwam hij weer via-via waar hij zijn moest: de Italiaan met de raamrubbers kende weer een andere Italiaan die hem verder kon helpen. Jan werd naar een achteraf gelegen boerderij gestuurd, waar hij door een roedel waakhonden werd opgewacht. Hij overleefde het bezoek en kwam onder meer terug met het typeplaatje van de Multipla. Ook de wieldeksels kwamen uit deze afgelegen boerderij. “Die man had een schuur die vol lag met onderdelen van oude Fiats en Lancia’s”, vertelt Jan. Met een combinatie van Duits, Engels en gebarentaal kreeg hij wat hij wilde hebben.

Versnellingsbak gezandstraald

Jans Fiat 600 Multipla werd ontmanteld en gezandstraald bij een bedrijf in Elst. Per ongeluk werd ook de versnellingsbak meegenomen, die vervolgens helemaal uit elkaar moest om te worden schoongemaakt. Daarna ging de auto – wederom via een handig contact – naar een vakopleiding in Uden. Daar werd een bodem in de auto gelast (‘het was een Fred Flintstone-auto’) en werd de carrosserie weer gespoten. Vervolgens werd de Multipla bij Jan van Eck in Deest helemaal in elkaar gezet, onder meer met alle onderdelen die Jan in Italië verzameld had. Dat ging stukje bij beetje en duurde, vanwege een combinatie van tijdgebrek en geld sparen, in totaal acht jaar.

Onderdelen Fiat 600 Multipla

In 2005 was de restauratie van de Multipla voltooid. Er zitten nog drie authentieke onderdelen op de auto: de ruitenwissers, het stuur en de koplampen. Het leukst aan het project vond Jan het zoeken naar de onderdelen. “Dat het soms zo moeilijk was om iets te vinden, maakte het juist leuker.” Al kijkt Jan met plezier terug op de restauratie, toch zou hij er nooit meer aan beginnen. “Ik zou nu een Fiat 600 Multipla kopen die meteen geschikt is om mee te rijden.”

De 600 Multipla is nu te boeken als trouwauto, met Jan als chauffeur. “Ik heb al dertig bruiloften met deze auto gedaan.” Een andere klassieke auto komt er niet. Veel liefhebbers kopen en verkopen hun wagenpark met de regelmaat van de klok, maar ook dat zal Jan niet doen. “Zolang ik leef, verkoop ik ‘m niet.” En dat terwijl een 600 Multipla in goede staat zomaar 30.000 euro kan opbrengen. Er zijn nog maar ongeveer 25 van deze auto’s in Nederland. Mocht het ook uw jeugdliefde zijn, dan wordt het dus steeds moeilijker en kostbaarder om hem opnieuw in bezit te krijgen. Misschien moet er een Memories voor auto’s komen …