Auditief genot in de keuken van Bang & Olufsen

'Das machen wir!´ Er moest een door Bang & Olufsen op eigen gelegenheid aangekochte Audi A8 aan te pas komen om Martin Winterkorn, destijds de grote baas bij Audi, ervan te overtuigen dat een topklasse muziekinstallatie in een auto een duidelijke meerwaarde heeft. Naar verluidt zou de tegenwoordig topman van de gehele Volkswagen Groep slechts luttele seconden nodig hebben gehad om subiet zijn zegen uit te spreken. Bang & Olufsen is hem daarvoor eeuwig dankbaar, want nu, pak 'em beet tien jaar later, leveren de sympathieke Denen in bijna elke Audi een high-end muzieksysteem en zijn ze nog voor de definitieve blauwdrukken gedrukt zijn betrokken bij de ontwikkeling van een auto.

Continue strijd

Ook aan Aston Martin, BMW en Mercedes-AMG wordt er geleverd, al ging dat ook niet zonder slag of stoot. De anekdote gaat dat Bang & Olufsen met hun A8 D3-prototype naar de genoemde fabrikanten is gereden om daar een oor- en oogstrelende demonstratie te houden. Maar nog voor ze hun ambitieuze klanken ten gehore konden brengen bevond men zich alweer op de terugweg omdat een Audi in München en Stuttgart niet in dank werd afgenomen – dat moest natuurlijk een tjokvol met luidsprekers gepropt product uit eigen keuken zijn. Zo logisch als dat voor BMW en Mercedes was, zo stomverbaasd was Bang & Olufsen erover. Met de staart tussen de benen dropen de Denen af en kwamen ze erachter dat de moordende auto-industrie er een eigenaardige cultuur op nahoudt. Nu weten ze wel beter daar in Struer en kunnen ze erom lachen, maar destijds moet het over een dikke huid en groot hart beschikken om binnen te kunnen komen bij autofabrikanten. Dat is trouwens nog altijd zo, want intussen zijn er meer kapers op de kust zoals Dynaudio, Bowers & Wilkins, Meridian en Burmester. Neem die laatste. Die Duitse hififabrikant wist de (nieuwe) Mercedes-Benz S-klasse van Bang & Olufsen weg te kapen. Gelukkig is een overkomst niet merk-, maar model-gebonden. In de E- of CLS-klasse zou je zodoende alsnog Deense hifi-apparatuur kunnen tegenkomen.

Geluid van boven
Bij een Audi gaat die vlieger niet langer op. De Denen zijn inmiddels kind aan huis bij het ringenmerk. Ingolstadt voelt voor hen als thuiskomen, al zou je dat gekscherend niet zeggen wanneer je beseft dat Bang & Olufsen hun tweede automotive-ontwikkelingscentrum in München heeft staan, de thuisbasis van BMW. Wellicht heeft de keuze om zich hier te vestigen veel te maken gehad met de directe, dagelijkse vliegbinding tussen de Zuid-Duitse stad en Billund Airport, de dichtstbijzijnde vlieghaven bij Struer, het pittoreske dorpje waar het hoofdkwartier van Bang & Olufsen staat en een derde van haar in totaal 11.000 inwoners werkzaam is bij de Deense hifi-trots.
 Met enige regelmaat pendelen geluidstechnici tussen de beide vestigingen. Momenteel vooral voor het klaarstomen van de gloednieuwe Audi Q7. Een bijzonder project voor Bang & Olufsen. Dat model zal namelijk een nieuwe mijlpaal markeren: 3D Sound. Details daarover wil men nog niet kwijt, enkel met het prijsgeven dat ´de geluidservaring ook van boven komt´ licht het een tipje van de sluier op.

“De breedte-straling van de Acoustic Lensen is ronduit verbluffend.”

over het B&O-systeem van Audi

Beam me up, Scotty!

Momenteel bestaat het verkrijgbare automotive-productprogramma uit drie carhifi-systemen, waarvan twee van high-end niveau zijn. De A3 is er als laatste in de modellenhiërarchie van Audi bijgekomen. Optioneel daarin is het 'basis' Bang & Olufsen Sound System te verkrijgen dat bestaat uit 14 luidsprekers voor de hoge en middelhoge tonen, een subwoofer voor de lage frequenties en een 15-kanaals versterker die alle speakers aangestuurd. Klinkt goed! Kostenplaatje: € 1.106,-. Een schijntje vergeleken met het zeven- tot negenduizend euro kostende Bang & Olufsen Advanced Sound System voor onder meer de A6, A8 en Q7. Dat telt dan ook eens zoveel vermogen door een zeer krachtige en efficiënte versterker, de zogenaamde en gepatenteerde ICEpower, en nog meer luidsprekers. Echter strooien met kwantiteit zegt ons persoonlijk weinig, kwaliteit van topniveau is wat we willen zien, of beter gezegd horen. We spitsen onze pril getrainde oren nadat we hebben plaatsgenomen in een A6 Avant met aan boord het automotive-huzarenstukje van Bang & Olufsen. Het Advanced Systeem wordt gestart en onmiddellijk rijzen er simultaan twee op wat lijken miniaturen van futuristische ufo's te zijn uit het dashboard. Een gimmick?! Welnee, beweren de Denen. Bij ieder systeem dat ze ontwikkelen hanteren ze de visie: 'Naast het oor, wil het oog ook wat. Synergistisch versterken ze de totale geluidsbeleving'.

BeoLab 5

De stilistische platte tweaters, die de hoogste frequenties reproduceren, heten beide de Acoustic Lens. Met deze Amerikaanse uitvinding – Bang & Olufsen heeft naar eigen zeggen zelf geen designers in loondienst – brak het in 2006 definitief door als leverancier van high-end carfi. Een korte luistersessie is voldoende om dat te verklaren. De Acoustic Lens is afgeleid van de esthetisch vergelijkbare BeoLab 5-luidspreker, het beste uit de huiskamerlijn van Bang & Olufsen met een prijskaartje van een Audi A1. De 400 uren die er in het uiteindelijke finetunen van het gewenste klankbeeld gaan zitten is merkbaar te horen aan de algehele harmonie; de lenzen, midden-hoge tweaters en subwoofers werken zeer uitgebalanceerd samen. Wie dat mooier vindt kan de bass en treble (hoge tonen) opvoeren in het Digital Signal Processing-menu van Audi's MMI, maar aangeraden wordt om de instellingen ongemoeid te laten, neutraal dus. 
Een optimale luisterplek in de auto is er eigenlijk toch niet, al zal dat in theorie de bestuurderstoel moeten zijn. Audiofielen van het eerste uur zouden beweren dat deze 'overal moet het even fantastisch klinken'-filosofie van Bang & Olufsen een compromis is en een dergelijk klankbeeld gaat volgens hen altijd ten koste van de luisterervaring zoals de maker die bedoeld heeft. Daar zit een kern van waarheid in, ware het niet dat de Denen na 90 jaar ervaring – waarvan 18 jaar in de auto-industrie – hoorbaar weten waar ze mee bezig zijn.

Nachtgaaltjes

De breedte-straling van de Acoustic Lens-en is ronduit verbluffend, op voorwaarde dat je ze met respect behandeld en dat houdt in: voedt ze geen MP3's! High-end carhifi snakt naar ongecomprimeerde of 'lossless'-audiobestanden (flac, eac). Pas dan haal je eruit wat erin zit en worden zingende 'nachtegaaltjes' en van piepkleine tot grootse fluit- en strijkinstrumenten in het laatste geval letterlijk snaarstrak op de trommelvliezen afgevuurd. Van sommige details vinden we dat ze net even wat te scherp doorkomen, maar dat kan het in de proloog aangehaalde verschil van smaak zijn.
Van enige vervorming is geen sprake, hoe ver het volume ook wordt opengedraaid. Kraakhelder klinkt het. Dit wijst uit dat de hifi-ingrediënten zonder meer van topklasseniveau zijn.
 De akoestiek van de A6 staat daarnaast als een huis. Buiten de auto krijg je weinig mee van wat er zich binnenin afspeelt, een resultaat van het van meet af aan betrokken zijn bij de ontwikkeling van een auto, maar des te meer vanwege het feit dat iedere speaker bij Bang & Olufsen gemonteerd is in een eigen, speciale behuizing annex klankkast. Dit bouw- en assemblageproces zorgt bij iedere auto weer voor een gevecht tegen de beschikbare werkruimte, maar het resultaat is er naar: de carfi-speakers van Bang & Olufsen zijn veel minder gevoelig voor verstorende invloeden van de auto, bijvoorbeeld resonanties tijdens het rijden. En dat komt de geluidskwaliteit natuurlijk ten goede.

Ringetje

Hoewel de weergavekwaliteit niet anders zou moeten zijn in auto's van andere merken, kunnen we ons voorstellen dat Audi en Bang & Olufsen het uitstekend met elkaar kunnen vinden. Misschien is het wat vergezocht, maar beide fabrikanten werken veelvuldig met aluminium en hebben design en een leidende afwerkingsgraad al sinds jaar en dag hoog in het vaandel staan. Audi-tief genieten, dat hebben we dan ook gedaan in Struer. Op de vraag of dit ook uit te drukken is in een definitie luidt ons antwoord: Wat dacht je van 'een klankbeeld dat door een ringetje is te halen'.